Ρελέ διαρροής ΄Εντασης
Α. Γενικά:
Τα ρελέ διαρροής έντασης [ή ηλεκτρονόμοι ασφαλείας] εγκαθίστανται υποχρεωτικά στους γενικούς πίνακες οικιών, ξενοδοχείων κ.λπ. πριν από οποιαδήποτε κατανάλωσή και αμέσως μετά τις ασφάλειες.
Η λειτουργία του ρελέ διαρροής Βασίζεται στο λεγόμενο διαφορικό μετασχηματιστή που αποτελεί κύριο εξάρτημα τους.
Όταν υπάρχει διαρροή σε µία εγκατάσταση, τότε το μαγνητικό πεδίο που δημιουργείται από τον κάθε αγωγό της παροχής στον διαφορικό μετασχηματιστή είναι μηδενικό [ι1+ι2=0]. Εάν υπάρχει διαρροή [ι1+ι2=id] πάνω από 30mA, τότε ενεργοποιείται ο μηχανισμός του ρελέ κόβοντας το ρεύμα σε Χρόνο μικρότερο από 3μs [ακαριαία διακοπή]. Στην πράξη, n ευαισθησία των ρελέ διαρροής που προορίζονται για Χρήση σε οικιακό περιβάλλον είναι μεγαλύτερη των 30mA που o νόμος αναφέρει για σιγουριά.
Τα ρελέ διαρροής έντασης έχουν ένα κουμπί με την ένδειξη “test” για περιοδικό έλεγχο της καλής τους λειτουργίας. Συνιστάται να γίνεται δοκιμή πιέζοντας το κουμπί αυτό μία φορά το μήνα, ειδικά μετά από σφοδρές κακοκαιρίες και πτώση κεραυνών; Εάν δεν διακόψει [πέσει] το ρελέ ακαριαία, τότε πρέπει να αντικατασταθεί άμεσα διότι n εγκατάστασή μας δεν είναι πλέον ασφαλής. τόσο για τους Χρήστες [κυρίως παιδιά] όσο και σε περίπτωση πυρκαγιάς οφειλόμενη σε διαρροή.
Η ακριβής μέτρηση των ρελέ ωστόσο, γίνεται ορθότερα από ηλεκτρολόγο με απαραίτητα σωστό ρυθμισμένο και διακριβωμένο όργανο. Η παραπάνω ενέργεια είναι απλή και προσφέρει την σιγουριά για την αποτελεσματικότατα του ρελέ και συνεπώς την ασφάλεια των χρηστών.
Επισημαίνεται ότι, εάν κάποιος Βρίσκεται σε μονωτικό δάπεδο και Περάσει από το σώμα του ηλεκτρικό ρεύμα [άρα διακοπεί n ροή του ρεύματος Προς τn γη] τότε δεν προστατεύεται από ηλεκτροπληξία από κανένα ηλεκτρολογικό υλικό!
Υπάρχουν διάφοροι τύποι ρελέ διαρροής με διαφορετικές εντάσεις, ευαισθησίες, χρόνο αντίδρασης καθώς και επίπεδα προστασίας. Η επιλογή τους Πρέπει να γίνεται ανάλογα με το περιβάλλον που θα προστατεύσουν.
Τα ρελέ διαρροής διατίθενται σε µμονοφασικά [1 Ρ+Ν] και τριφασικά [3Ρ+Ν], για καταναλώσεις 25A, 40A, 63A, 80A και 100Α.
Β. Ευαισθησίες: Όσο αναφορά τις διαθέσιμες ευαισθησίες, αυτές είναι:
- 10mA προστασία από άμεση επαφή. Προορίζονται για Χρήση σε περιβάλλοντα που απαιτείται n μέγιστη δυνατή προστασία, όπως Π.Χ. σε παιδικά δωμάτια, µπάνια, πισίνες, σάουνες κλπ.
- 30mA Προστασία από άμεση επαφή. Προδιαγράφονται από τους ισχύοντες νόμους και αποτελούν την ισχύουσα προδιαγραφή για οικιακές εγκαταστάσεις [Θερμοσίφωνες, πισίνες, μπάνια, πρίζες, φωτισμός κλπ.].
- 100mA, 300mA, προστασία από έμμεση επαφή. Τα ρελέ αυτό δεν είναι ουσιαστικά αντιηλεκτροπληξιακά αφού n χαµηλή ευαισθησία τους επιτρέπει διαρροή Που ξεπερνά κατά πολύ το όριο προστασίας των 50mA που είναι το όριο κινδύνου για την ανθρώπινη ζωή σε περίπτωση ατυχήματος. Η χρήση αυτών των ρελέ Προορίζεται για την προστασία επαγγελματικών εγκαταστάσεων από τυχόν πυρκαγιά που προέρχεται από διαρροή λόγω κακής μόνωσης προς τη γη. Κάτι τέτοιο μπορεί να αυξήσει τη θερμοκρασία τοπικά και να Προκαλέσει πυρκαγιά. Χρήση τέτοιων ρελέ γίνεται σε Βιοτεχνικές-Βιομηχανικές εγκαταστάσεις, φάρμες κ.λπ.
Γ. Τύποι [με ακαριαία αντίδραση-άμεση διακοπή ρεύματος σε περίπτωση σφάλματος]:
Υπάρχουν 3 τύποι ρελέ διαρροής που χρησιμοποιούνται ανάλογα µε το είδος των καταναλώσεων που προστατεύουν
1: Τα ρελέ διαρροής τύπου AC Θεωρούνται ξεπερασμένα και έχουν καταργηθεί στις εξελιγμένες αγορές της Β. Ευρώπης [π.χ. Γερμανία, Αυστρία, Σουηδία, Ελβετία, Φινλανδία, Νορβηγία κ.λπ.]. Δεν τοποθετούνται σε νέες εγκαταστάσεις και αντικαθίστανται στις παλαιότερες. Ο λόγος είναι ότι ανιχνεύουν και αντιδρούν µόνο σε διαρροή διαφορικών ημιτονοειδών εναλλασσόμενων ρευμάτων [θερμοσίφωνες, συμβατικά Θερμαντικά σώματα με αντιστάσεις, κοινοί λαμπτήρες φωτισμού κ.λπ.]
- Tα ρελέ διαρροής τύπου Α και Α-si ανιχνεύουν και παρέχουν προστασία σε διαφορικά ημιτονοειδή εναλλασσόμενα ρεύματα [όπως τα τύπου AC] αλλά επιπλέον σε διαρροή παλμικών φορτίων με συνιστώσες συνεχούς ρεύματος [DC], όπως αυτό που δημιουργούνται σε σύγχρονες εγκαταστάσεις που περιέχουν κλιματιστικά Inverter, ηλεκτρικές συσκευές με ηλεκτρονικό [παλμικό] τροφοδοτικά όπως τηλεοράσεις Πλάσμα, LCD. LED, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, UPS, φωτισμός led, μετατροπείς στροφών Inverter, και κάθε συσκευή που περιέχει ανορθωτές, Θυρίστορ, διόδους κ.λπ.
Τα ρελέ διαρροής A-Si έχουν επιπλέον φίλτρα προστασίας ενεργοποίησης του ρελέ από αρμονικές και μεταβατικές υπερτάσεις με μορφή 80/20μs 3000Α.
Σε όλα τα προηγούμενα παραδείγματα συσκευών, τα ρελέ διαρροής προηγούμενης γενιάς τύπου AC δεν παρέχουν προστασία αφού δεν ανιχνεύουν τις σχετικές διαρροές. Για το λόγο αυτό, έχει καταργηθεί n χρήση τους στις περισσότερες εξελιγμένες αγορές.
- Τα ρελέ διαρροής τύπου Β αποτελούν σήμερα τον πιο εξελιγμένο τύπο ρελέ διαρροής παρέχοντας την πιο ολοκληρωμένη προστασία σε μία εγκατάσταση. Ανιχνεύει, εκτός από ό,τι οι τύποι AC και Α:
-Διαρροές ημιτονοειδών φορτίων έως 1ΚΗΖ
-Διαρροές ημιτονοειδών φορτίων καθαρά συνεχούς ρεύματος DC.
-Διαρροές φορτίων που προήλθαν από κυκλώματα ανόρθωσης. Τέτοια φορτία συναντούμε σε μεγάλα ανορθωτικά συγκροτήματα, μετατροπείς συχνότητας [inverter], μεγάλα UPS, μεγάλα μηχανήματα ηλεκτροσυγκόλλησης κ.λπ.]
Η Χρήση των ρελέ διαρροής τύπου Β είναι πιο διαδεδομένη σε συστήματα φωτοβολταικά κυρίως λόγω της σχετικά υψηλής τιμής τους. Εάν οι αντιστροφείς (inverters) που χρησιμοποιούνται στο Φ/Β διαθέτουν πιστοποιητικό μέτρησης για τη μη έγχυση Σ.Ρ. στην έξοδό τους, τότε είναι δυνατή n Χρήση ρελέ διαρροής τύπου Α. Σε αντίθετη περίπτωση Χρησιμοποιούνται ρελέ διαρροής τύπου Β.
Δ. Κατηγορίες [με καθυστέρηση στην αντίδραση-όχι άµεση διακοπή σε περίπτωση σφάλματος]:
1.Κατηγορία s: Όταν χρησιμοποιείται ένα μόνο ρελέ διαρροής από τους παραπάνω τύπους (AC, A ή Β] για την προστασία μίας εγκατάστασης, τότε εάν παρουσιαστεί σφάλμα, Θα έχουμε ακαριαία καθολική διακοπή στη ρευματοδότηση αυτής της εγκατάστασης [black out],, κάτι που δεν είναι επιθυμητό.
Υπάρχει ωστόσο τρόπος να αποφευχθεί αυτό με τη Χρήση ρελέ διαρροής κατηγορίας S [selective=επιλεκτικό]. Tα ρελέ αυτά τοποθετούνται κλιμακωτά πριν άλλων ρελέ διαρροής που έχουν ακαριαία αντίδραση [3μs] και
μεγάλη ευαισθησία [0,01Α ή 0,03Α], και έχουν μικρότερη ευαισθησία (0,3Α] και μεγαλύτερο Χρόνο αντίδρασης [40μs] από αυτό. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατός ο διαχωρισμός μίας εγκατάστασης σε ζώνες προστασία Χρησιμοποιώντας απλά ρελέ διαρροής είτε για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. ρελέ διαρροής με στοιχεία μαγνητικής και Θερμικής προστασίας [δηλαδή συνδυασμό ρελέ διαρροής με μικροαυτόματο, ή RCBO),
Για παράδειγμα, σε μέρη που επιθυμεί κάποιος αυξημένη προστασία, όπως ένα παιδικό δωμάτιο. ένα μπάνιο, ένα πλυντήριο, μία σάουνα, μία πισίνα κ.λπ. μπορεί να επιλέξει τη χρήση ενός ρελέ υπέρ υψηλής ευαισθησίας 0,01A. Μπορεί επίσης να ομαδοποιήσει τις πρίζες µμερικών δωματίων και να τις προστατεύσει [ακόμα και κάθε μία πρίζα χωριστα] με ανεξάρτητα ρελέ ευαισθησίας 0,03Α. τα φωτιστικά µε άλλα και του κήπου με άλλα ρελέ, ίδιας ευαισθησίας.
Κατηγοριοποιώντας τις καταναλώσεις με τον τρόπο αυτό και προστατεύοντάς τες με ανεξάρτητα ρελέ διαρροής [RCCB] [με ή Χωρίς στοιχείο μαγνητικής και θερμικής προστασίας RCBO], µμειώνουμε δραστικά τις πιθανότητες μίας γενικής διακοπής [black out] αφού το τυχόν σφάλμα περιορίζετε στο συγκεκριμένο ρελέ διαρροής του τμήματος της εγκατάστασης που προστατεύει.
Στην περίπτωση όμως που το σφάλμα είναι τέτοιο ώστε να υπάρχει η πιθανότητα πυρκαγιάς, τότε Θα επέμβει το “γενικό” ρελέ διαρροής της εγκατάστασης [επιλεκτικό κατηγορίας S. μικρότερης ευαισθησίας. 0,3Α] που προηγείται των άλλων, διακόπτοντας την παροχή σε όλη την εγκατάσταση.
- Κατηγορία G–S: Τέλος, υπάρχουν και τα ρελέ διαρροής κατηγορίας G-S [general=γενικά] τύπου Α ή AC.Έχουν ευαισθησία μικρότερη των ρελέ διαρροής κατηγορίας [S] αλλά μεγαλύτερη των απλών και είναι επίσης επιλεκτικά [S].΄Έχουν όμως μικρότερο χρόνο αντίδρασης από τα ρελέ κατηγορίας S, ≤10µs. Αυτά τοποθετούνται συνήθως μετά των ρελέ διαρροής κατηγορίας S ή ανεξάρτητα όταν Θέλουμε να προστατεύσουμε εγκαταστάσεις π.χ. από Πυρκαγιά.